Drewniane zabawki i pierniki

Drewniane zabawki to rozpoznawalne tradycyjne, mające długą historię produkty chorwackiego Zagorja. Ich wytwarzanie rozpoczęło się w XIX w. i trwa do dnia dzisiejszego. Centra wytwarzania to miejscowości Bistrički Laz, Stubički Laz, Gornja Stubica, Marija Bistrica, Tugonica i Turnišće. Istnieje więcej rodzajów zabawek, jak na przykład drewniane flety – fujarki, ptaszki na kółkach, które popycha się na patyku, tambury, drewniane zwierzątka, gwizdki, modele samochodów, ciężarówek, pociągów, samolotów, dziecięce mebelki dla lalek i różne inne.

Sposób ich wytwarzania przenoszono w niektórych rodzinach z pokolenia na pokolenie i zachowano do dzisiaj, a specyficznym jest, że są wytwarzane ręcznie przez mężczyzn, a ozdabiane najczęściej przez kobiety. Każda zabawka jest rękodziełem i niemożliwym jest znalezienie dwóch identycznych. Zabawki wykonuje się z drewna wierzbowego, jaworowego, buku i lipy.

Drzewo ścina się, suszy, przycina i kształtuje za pomocą szablonów. Najczęstszymi kolorami jest czerwony, biały i żółty, będące tradycyjnymi barwami drewnianych zabawek. Zabawki sprzedaje się w czasie uroczystości kościelnych, na wystawach, targach, a najwięcej w sanktuarium w Mariji Bisticy.

Umiejętność tworzenia drewnianych tradycyjnych zabawek z rejonu chorwackiego Zagorja została w 2009 roku wpisana na Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO oraz znajduje się na Liście Chronionych Dóbr Niematerialnego Dorobku Dóbr Kulturowych Republiki Chorwacji.

Tradicionalne drvene igračke i licitari
Tradicionalne drvene igračke i licitari

Pierniki tzw. licitari, to kolorowo zdobione ciasteczka z ciasta piernikowego, których historia sięga aż XIII wieku. Tradycyjnie w żywo czerwonym kolorze, a produkowane w różnych kształtach i wielkościach, na przykład w kształcie serca, dziecka, ptaszka, podkowy, wianka, koników, grzybków, są ulubioną ozdobą świątecznej choinki w chorwackich domach, a te większe przeznacza się na prezenty dla bliskich z różnych okazji.

Niegdyś, ciasto na pierniki wyrabiało się w wykonanych ręcznie drewnianych formach, a dzisiaj formuje się w blaszanych formach, piecze oraz barwi na różne kolory (czerwony, żółty, zielony, biały) i ozdabia masą cukrową, posypka itp. Tradycję wykonywania pierników wpisano w 2010 roku na listę reprezentatywną Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO.

W Mariji Bistricy możecie zwiedzić zbiory etnologiczne rzemiosła związanego z piernikami, które poprowadzą Was przez historię ich wytwarzania, poznacie narzędzia, których niegdyś używano, słownictwo, jakie wykorzystywano przy robieniu pierników, stare techniki ręcznego wytwarzania i te już nieco zapomniane produkty.

Z tworzeniem pierników można też zapoznać się przez krótką prezentację mistrza, a w pracowni sami możecie sprawdzić się w roli mistrza – wytwórcy pierników.